نهال توت هرات، یکی از ارقام پرمحصول و سازگار با اقلیم ایران است که خاستگاه اصلی آن شرق آسیا (بهویژه چین) میباشد. این درخت با نام علمی Morus alba شناخته می شود و بهدلیل مقاومت بالا به خشکی، تحمل سرمای تا -۲۵°C و میوه های شیرین و آبدار (با وزن حدود ۲ گرم و طول ۲.۵-۳ سانتیمتر) محبوبیت ویژه ای در باغداری ایران دارد. ارتفاع آن در بلوغ به ۱۰-۱۵ متر میرسد و عمر اقتصادی آن تا ۸۰ سال است، اما از سال سوم شروع به باردهی می کند و باردهی اقتصادی از سال پنجم آغاز می شود. میوه های سفید یا شیری رنگ آن هم برای تازه خوری و هم برای تولید خشکبار ایده آل هستند.
برای تضمین موفقیت در کاشت، انتخاب نهال سالم نخستین گام حیاتی است. نهال استاندارد توت هرات باید دارای ریشه های متراکم و بدون پیچ خوردگی، ساقه عاری از لکه های قارچی و محل پیوند واضح و کاملا جوش خورده باشد. هشدار مهم: برخی سودجویان نهال های بذری را به جای پیوندی می فروشند؛ بنابراین حتما گواهی اصالت رقم از مؤسسات معتبر مثل “تحقیقات نهال و بذر” یا لیبل جهاد کشاورزی روی نهال را بررسی کنید.
توت هرات و نهال توت موزی سیاه در خاکهای لومی تا لومی رسی با زهکشی عالی و pH بین ۶.۵-۷.۵ بهترین رشد را دارد. از کاشت در خاک های رسی سنگین یا مناطق با آب ایستایی خودداری کنید زیرا ریشه ها دچار خفگی می شوند. گام های کلیدی برای کاشت:
۱. چاله کشی با ابعاد ۸۰×۸۰ سانتیمتر و اختلاط خاک با ۱۰ کیلوگرم کود دامی پوسیده.
۲. فاصله کاشت: ۵×۵ متر برای ارقام معمولی و ۴×۴ متر برای ارقام پاکوتاه.
۳. قراردادن نهال طوری که محل پیوند بالای سطح خاک بماند و قیم گذاری برای جلوگیری از وزش باد. بهترین زمان کاشت، اوایل پاییز (قبل از یخبندان) یا اوایل بهار (پس از رفع سرمای شدید) است.
نیاز آبی نهال های جوان بسیار بیشتر از درختان بالغ است. در سال اول کاشت، هفته ای ۱-۲ بار (هر بار ۱۲-۲۰ لیتر آب به ازای هر نهال) آبیاری ضروری است. با افزایش سن درخت، فواصل آبیاری به هر ۱۰-۱۵ روز در بهار و تابستان کاهش می یابد. استفاده از سیستم قطرهای با دبی ۸ لیتر در ساعت به ازای هر نهال، علاوه بر صرفه جویی ۴۰٪ در مصرف آب، از شیوع بیماریهای قارچی ناشی از خیسماندن برگها جلوگیری می کند. در مناطق با بارندگی بیش از ۶۰۰ میلیمتر سالانه، آبیاری تکمیلی فقط در فصل خشک لازم است.
غنیسازی خاک پیش از کاشت با کود دامی، نیاز تغذیهای سال های اول را مرتفع میکند. از سال سوم به بعد، برنامه کوددهی سالانه بهشرح زیر توصیه می شود:
اسفند: ۲۰۰ گرم سولفات پتاسیم بهازای هر نهال (تقویت گلدهی).
اردیبهشت: ۱۵۰ گرم کود کامل ۱۲-۱۲-۳۶ در دو نوبت (پشتیبانی از رشد میوه).
مهر: ۳۰۰ گرم سوپرفسفات تریپل (تقویت ریشه برای زمستانگذرانی). از کودهای نیتروژنه زیاد خودداری کنید، زیرا باعث رشد برگ بهجای میوه می شود.
توت هرات برخلاف نهال توت چتری به هرس سنگین نیازی ندارد؛ تنها هرس زمستانه شاخه های بیمار، خشک شده یا متراکم کافی است. مهم ترین آفات و بیماری های تهدیدکننده:
سفیدک پودری: کنترل با سموم گوگردی یا اکسی کلرور مس.
پوسیدگی ریشه: پیشگیری با زهکشی مناسب و عدم آبیاری غرقابی.
موزاییک توت: استفاده از نهال های گواهی دار و ضدعفونی ابزار هرس.
برای کاهش خسارت آفات، پاشیدن خاک رس رقیق روی برگ ها در تابستان های بسیار گرم توصیه می شود.
این نهال در ارتفاع ۲۰۰-۲۰۰۰ متری از سطح دریا (بهشرط تابش ۵-۱۲ ساعت نور روزانه) عملکرد مطلوبی دارد. نیاز سرمایی آن ۴۰۰ ساعت دمای زیر ۷°C است و گلدهی آن از اواخر فروردین آغاز می شود. میوه ها معمولا خرداد تا تیر می رسند و به دلیل ریزش سریع پس از رسیدن، برداشت باید بهموقع انجام شود. عملکرد اقتصادی در هکتار با کشت ۵۰۰ اصله نهال، بهطور متوسط ۱۵ تن است که با رعایت اصول فوق تا ۳۰٪ قابل افزایش است.
آدرس: آذربایجان غربی، میاندوآب، اتوبان ولایت، سه راهی گوگ تپه
طراحی و توسعه توسط آژانس ریونا
